3. Bodem, water, milieu

De waterveiligheid en klimaatadaptatie is gewaarborgd

De zoetwatervoorziening en het oppervlaktewater zijn van goede kwaliteit

Het bodem- en grondwatersysteem is schoon en robuust

Toelichting

Bij vaststelling van de begroting was het Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond 2025-2027 nog niet vastgesteld door GS. De SPUK bodemmiddelen 2024-2030 waren daarom nog niet toegevoegd aan de begroting.

De leefomgeving is gezond en veilig

Toelichting

We sturen actief op het voorkomen van onder uitputting van middelen dit jaar, ondanks de beperkte capaciteit. Het grootste risico daarbij ligt bij het dossier geluid belaste woningen, onderdeel van 3.4.3. Voor dit dossier is een bedrag van in totaal €650.000 beschikbaar gesteld, dat in vier jaarlijkse termijnen wordt uitgekeerd. We bevinden ons nu aan het begin van de eerste termijn. Hierdoor bestaat het reële risico dat dit jaar niet het volledige deel van de middelen kan worden benut.
Als dit bedrag niet tijdig wordt ingezet, kan dit leiden tot onder uitputting en mogelijk tot vertraging in de uitvoering van maatregelen voor geluid belaste woningen. Het is daarom belangrijk om de voortgang nauwgezet te monitoren en indien nodig tijdig bij te sturen om benutting binnen het jaar zo veel mogelijk te waarborgen.

De bodemdaling en broeikasgasuitstoot in het veenweidengebied is verminderd

Toelichting

Onderzoeken en het uitvoeren van maatregelen om bodemdaling te remmen, zoals waterinfiltratiesystemen (WIS), kunnen via SPUK Impulsmiddelen veenweiden (L10) gefinancierd worden. Bij vaststelling van de begroting waren de SPUK Impulsmiddelen veenweiden nog niet toegevoegd aan de lasten van de begroting. De lasten voor de uitvoering voor de aanpak bodemdaling voor 2025 worden bijgesteld.

Verwerking CAO 2025-2026 en actualisatie doorberekening uren. 

Voor het realiseren van de meekoppelkansen volgen we de planning van het waterschap HDSR voor de dijkversterking.  De planningen vanuit het waterschap HDSR zijn opgeschoven en realisatie van de meekoppelkansen schuift daarom ook op. Gevolg hiervan is dat de uitgaven voornamelijk in 2026 en 2027 zullen plaatsvinden. We hebben het kasritme aangepast aan de bijgestelde planning van HDSR. 

Bij de aanvraag van de maatregelpakketten in 2024 is een inschatting gemaakt van het kasritme, waarbij als uitgangspunt gold dat de beschikbare middelen uiterlijk eind 2026 verplicht zouden worden. Inmiddels heeft het Rijk de termijn voor het verplichten van middelen verlengd tot eind 2028. Op basis van deze wijziging én de verwachte werkzaamheden is het kasritme herijkt en naar beneden bijgesteld voor 2025 en 2026. 
Het kasritme voor zowel de baten als de lasten is gelijk (in de tabel saldo nul) en bedraagt voor 2025 € 3,9 miljoen en voor 2026 € 8,6 miljoen. Daarnaast is het relevant om te benoemen dat de eerste fase van het programma zich met name heeft gekenmerkt door opstartactiviteiten. In deze periode is veel aandacht uitgegaan naar het inregelen van de governance, het opbouwen van samenwerking en het leggen van de basis voor de uitvoering. Hierdoor zijn in de beginfase beperkt middelen verplicht voor uitvoering. Deze opstartfase was echter essentieel om de basis te leggen waarmee we de komende jaren de beschikbare middelen op verantwoorde wijze kunnen inzetten. 

Bij de aanvraag van de maatregelpakketten in 2024 is een inschatting gemaakt van het kasritme, waarbij als uitgangspunt gold dat de beschikbare middelen uiterlijk eind 2026 verplicht zouden worden. Inmiddels heeft het Rijk de termijn voor het verplichten van middelen verlengd tot eind 2028. Op basis van deze wijziging én de verwachte werkzaamheden is het kasritme herijkt en naar beneden bijgesteld voor 2025 en 2026.  
Daarnaast is het relevant om te benoemen dat de eerste fase van het programma zich met name heeft gekenmerkt door opstartactiviteiten. In deze periode is veel aandacht uitgegaan naar het inregelen van de governance, het opbouwen van samenwerking en het leggen van de basis voor de uitvoering. Hierdoor zijn in de beginfase beperkt middelen verplicht voor uitvoering. Deze opstartfase was echter essentieel om de basis te leggen waarmee we de komende jaren de beschikbare middelen op verantwoorde wijze kunnen inzetten. 

Bij vaststelling van de begroting waren de SPUK bodemmiddelen 2024-2030 (E58, E83, E97 en E113) nog niet (volledig) toegekend. Met deze begrotingswijziging wordt dit in het programma verwerkt. 

In 2025 is een aanzienlijk deel van de beschikbare capaciteit ingezet voor de voorbereiding van het nieuwe beleidsprogramma voor de periode 2026–2029. Deze intensieve beleidsontwikkeling, in combinatie met een vacature binnen de compacte unit Sport (2 fte), heeft ertoe geleid dat enkele geplande onderzoeken naar nieuwe thema’s en instrumenten nog niet zijn gestart. De in de Begroting 2025 genoemde resultaten zijn wel gerealiseerd. 

De proceskosten voor de uitvoering van de gebiedsgerichte aanpak zijn voor 2025 geraamd op € 3,8 miljoen voor de teams ULG-Oost € 1,2 miljoen, ULG-Zuid € 1,2 miljoen, ULG-West € 1,2 miljoen en ULG-Algemeen € 0,2 miljoen. Met deze budget neutrale begrotingswijziging worden de middelen op de daarvoor bestemde budgetplaatsen geboekt. De dekking vindt plaats uit programma 2 Landelijk gebied € 1,8 miljoen en programma 3 Water en Bodem. 

Bij het vaststellen van de begroting was het Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond 2025-2027 nog niet vastgesteld en dus ook niet bekend welke werkzaamheden door de reserve gedekt moeten worden. Dat is inmiddels wel het geval. De lasten voor uitvoering van het programma in 2025, 2026 en 2027 moeten worden bijgesteld. 

Vanuit De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied ontvangt de PU in juli voordelig saldo. Dit betreft onder uitputting begroting 2024. Hier is geen rekening mee gehouden in de begroting. Deze extra middelen kunnen vrijvallen. 

Onderzoeken en het uitvoeren van bodem remmende middelen, zoals waterinfiltratiesystemen (WIS), kunnen via SPUK Impulsmiddelen veenweiden (L10) gefinancierd worden. Bij vaststelling van de begroting waren de SPUK Impulsmiddelen veenweiden nog niet toegevoegd aan de lasten en baten van de begroting. De lasten voor de uitvoering voor de aanpak bodemdaling voor 2025 worden opgehoogd. 

Voor 2025 en 2026 waren de kosten voor Asbestdaken niet begroot. Met deze correctie worden de kosten voor asbestdaken verwerkt in de begroting met als dekking de projectreserve Asbestdaken. 

In de begroting staan te hoge lasten begroot voor grondwaterheffing. Met deze wijziging worden deze verlaagd.